De herberg de drie Baarsjes (Elandsstraat)

Wed. van Pollenberg (Agatha van Bouchorst)

  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 12-08-1630
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Omschrijving: Erf Locatie in bron: Elandsstraat Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5061/2165
 

Cornelis Pietersz Cronenburg

  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 10-03-1650
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Omschrijving: 2 woningen en erven met een woning en erf daarachter Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/44
 
  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 22-05-1651
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
  • (Akte)datum: 22-05-1651
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf met een tuin, een uitgang in de Hazenstraat Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/44

  • (Akte)datum: 26-03-1657
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: Erf Locatie in bron: Hazenstraat Locatie: Hazenstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/48

  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 18-01-1658
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Huisnaam: De Drie Baarsjes uithangend Omschrijving: De Drie Baarsjes uithangend, tuin en erf met huizinge Locatie in bron: Elandsstraat Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5073/930

 

 

Grietge Harmans

  • (Akte)datum: 18-01-1658
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Huisnaam: De Drie Baarsjes uithangend Omschrijving: De Drie Baarsjes uithangend, tuin en erf met huizinge Locatie in bron: Elandsstraat Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5073/930

  • Herman Andriesz, de drie onmondige kinderen van Grietje Harmans.

Zij was getrouwd met Andries Jans Kaagman, maar hertrouwde Cornelis Cornelisz (Coxsz), ook een schipper. Mogelijk was de familie katholiek. Jan van Beringen, een zijdehandelaar  is de eigenaar van het pand aan de oostzijde, en Job Leenderts & Evert Hommes aan de westzijde.

 

  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 11-10-1658
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf Locatie in bron: Elandsstraat Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5067/7
 
Abraham van Soest woonde op nr 3.
  • (Akte)datum: 06-11-1660
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf, tussen Hazenstraat en Konijnenstraat Locatie in bron: Elandsstraat Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5061/2170

  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 07-06-1663
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Huisnaam: Het Drie Baarsjes Omschrijving: Het; Drie Baarsjes, De Hof van Kronenburg, tuin met huizing zijnde een herberg met een achterhuizing, in totaal drie vrije uitgangen in Elandsstraat en Hazenstraat Locatie in bron: Elandsstraat Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/54
  • (Akte)datum: 07-06-1663
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: 2 huisjes en erven, in de gang van de verkoper Locatie in bron: Hazenstraat Locatie: Hazenstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/54

 

 

Christoffel van Dijck

Hoe het allemaal in elkaar steekt weet ik nog niet, maar Christoffel van Dijck koopt op 10 januari 1664 een pand dat de drie Baarsjes heet van Louis Craijers, de curator van de Desolate Boedelkamer. Waarschijnlijk gaat het om twee keer twee huizen onder een dak met een poort, aanvankelijk ook genummerd als 1 tot met 4. Craijers was ook voogd over de drie onmondige kinderen van de weduwe Grietje Hermans. Craijers is het meest bekend geworden als voogd van Titus van Rijn. 

  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 10-01-1664
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Huisnaam: De Drie Baarsjes uithangend Omschrijving: De Drie Baarsjes uithangend, huis, tuin en erf, in een gang Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5073/931

    • (Akte)datum: 02-07-1664
    • Plaats: Amsterdam
    • Soort akte: Registratie

    Bijzonderheden:
    Huisnaam: De Drie Baarsjes uithangend Omschrijving: De Drie Baarsjes uithangend, huis en erf, door een gang in te gaan Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5066/22

     

    Christoffel van Dijck gaf bij zijn ondertrouw op 11-10-1642 geen beroep op. Van Dijck vond een echtgenote in de bovengenoemde weduwe van Ds. Johannes de Praet, Swaantje Harmens, die bij de Sleutelsbrug over de O.Z. Voorburgwal bij de Grimburgwal woonde. Zij was geboortig uit Nordhorn en dus net als hij duits van afkomst. Op 11-10-1642 gingen zij in ondertrouw en hij werd vergezeld door Abraham de Later, een caffawerker in de Breestraat, stellig zijn huisheer. Ditmaal tekende hij de akte als Christoffel van den Deyck. Verder zou hij altijd consekwent tekenen als C(h)ristoffel van Deyck. Op 11-11-1642 werd het huwelijk in de Nieuwe Kerk voltrokken en hoe goed de verhouding met Abraham de Later was, blijkt uit het feit, dat het enig kind van het echtpaar door hem ten doop werd gehouden op 26-3-1645 in de Oude Kerk en naar hem Abraham werd genoemd. Intussen was Van Dijck op 7-1-1644 poorter geworden als goudsmid en stellig ook lid van het gilde. Een meesterteken van hem werd echter niet op de koperen gildeplaat aangebracht, wat er op wijst dat hij niet als zelfstandig meester ging werken. Waar het echtpaar toen woonde, blijkt niet, maar op 1-5-1645 verhuisde het gezin naar de Tichelstraat. Daar legde Swaantje Harmens op 5-4-1647 haar verklaring af en gaf als beroep van haar man goudsmid op. Voor dezelfde not. Joh. Hellerus legden buren op verzoek van Van Dijck een verklaring af op 19-9-1646 over de onvolmaaktheden van het huis. Van Dijck wordt dan nog goudsmid genoemd, maar op 1.5.1647 verandert dat. Hij huurt een huis op de Bloemgracht met ingang van die datum en daar begint hij een lettergieterij, waarvoor hij zelf de stempels vervaardigt. Van 4-11-1648 dateert een akte voor not. Joh. Hellerus met klachten over dit huis. Maar ditmaal wordt deze door drie lettergieters afgelegd op verzoek van Christoffel van Dijck, mede lettergieter. Klachten over de vloer in de achterwerkkamer tonen dat er ook nog een vóórwerkkamer was. Het zijn de 21-jarige Hendryck Klasen, die nog uitvoerig ter sprake zal komen, de 34-jarige Willem Hendriks en de 19-jarige Jan Jansz, die alle drie anderhalf jaar bij Van Dijck in dienst zijn. 

    Op 28-5-1650 sloot Van Dijck voor not. van der Piet een overeenkomst met de boekdrukker Engel Jacobsz de Jonge. Hij leverde hem 148 matrijzen joly romein, waarvan de stempels weggeraakt waren. Tegenover de conditie, gesteld door de Jonge, dat Van Dijck niet meer dergelijke matrijzen zou maken, stond de conditie van Van Dijck, dat de Jonge nooit door een ander ervan zou laten gieten, maar altijd door hem voor 28 stuivers tenzij hij de stad verliet of ophield. Op 27-11-1658 sloot Van Dijck voor not. Van Tol een contract met Mattheo Avac over leverantie van stempels en matrijzen.

  • Wat blijkt nu. In oktober 1663 brak de pest door in Amsterdam, moglijk heerstte het al een tijdje. Bij eerdere pestgolven vielen veel slachtoffers in de Jordaan. Christoffel van Dijck nam maatregelen en verhuisde naar een huis met een grote tuin. De herberg met de tuin had geen klandizie meer of werd gesloten vanwege het besmettingsgevaar. Het kan ook zijn dat de kinderen liever geld zagen, dan een herberg zonder klandizie. Misschien verhuisde Van Dijck al in november zoals Van Eeghen veronderstelde. (Die akte heb ik nog niet gevonden)
  • In 1663 vallen de pestdoden, meer dan duizend, vooral in oktober en november. 
    In 1664 zijn het de maanden juli tot en met november, met als uitschieters september en oktober, resp. 2800 en 2400 begrafenissen. 
  • Willems heeft in de 19de eeuw het belang van Van Dijcks relaties met de Elzeviers overdreven en iedereen blijft dat herhalen.[Detail van John Lane, Leiden]
  • In feit heeft Oxford bijna zeker twee keer Van Dijk-letterproeven gekregen: de eerste keer van Christoffel zelf in november 1668 (de 16 fragmenten, waarschijnlijk uit één grote vel en één kleinere blad) en de tweede keer van Abraham in April 1670, een paar maanden nadat Christoffel overleden was.[Detail van John Lane, Leiden]

1668 1 juli NA 2897-115 not. P. Padthuijsen

Jan de Raet woont alhier verkocht aan Joost Jacobsz lintwerker woont ook hier een huis in de Hazenstraat op de  hoek van de gang van de herberg van ouds genaamd de Drie Baarsjes lendend zijn het huis van de verkoper aan de zuidzijde met gemene muur en aan de noordzijde de voornoemde gang  met een vrije muur tot aan de zoldering van deze gang toe en de bovende zoldering, ’t huis van de voornoemde verkoper met een gemene muur, strekkende voor van de straat tot achter aan de voorschreven herberg  de Drie Baarsjes met een gemene schutting, dit huis heeft een vrije waterlozing  deze gang nevens de muur van dit huis langs enz, voorts vrij huis enz enz voor ƒ1500.[Detail van R. Koopman, Zaandam]       

In 1652 werd zijn vrouw gemachtigd door hem om op te treden in de nalatenschap van zijn ouders Ds. Johannes Breberenus van Dijck en Catharina Bex (zie ook Nederlandsche Leeuw 1933, 409-412). Waarschijnlijk bracht de dood van haar zoon Johannes, die naar Oost Indië was getrokken, echter meer geld binnen. Op 20-2-1660 nam de moeder de obligatie van f 2200. – op de weeskamer in ontvangst. Enschedé F. zegt, dat het gezin vóór 1658 een betere woning aan de noordzij van de Bloemgracht betrok. In ieder geval woonde het in 1663 (zie akte Joh. Hellerus) in de Elandstraat. Op 10-1-1664 kocht Van Dijck daar voor f 4280. – een tuin met huis, dat men door een gang kon bereiken, waar de Drie Baarsjes uithingen, op een verkoping van de weeskamer. De betaling in termijnen viel hem niet gemakkelijk. Op 3-12-1664 verleed hij een schepenenkennis ten behoeve van Giertgen van Swoll, vrouw van Ds Cornelis van Loon en dochter van notaris Jan Stoffelsz van Swoll, voor f 1232, -, waarvan hij na 1 jaar f 44. -, na 2 jaar f 44. – en na 3 jaar f 1144. – zou terugbetalen; over rente werd niet gerept. Op 4-11-1666, vlak voor de laatste betaling van het huis, dat bij willig decreet werd overgedragen, verleed hij weer een schepenenkennis, ten behoeve van Ds. Isaac Le Maire, van f 1500. -, tegen een rente van 4%, tot vermaning terug te betalen. Daar verving Van Dijck de Drie Baarsjes door de Salamander. Op 9-7-1668 werd zijn vrouw van hier in de Westerkerk begraven, op 23-11-1669 hijzelf. Op 17-5-1669 had hij voor notaris N. Brouwer nog een koopcontract afgesloten voor een tuin met tuinhuis en twee woningen op de Heilige Weg voor de stad voor f 4000. -, welke tuin hij in gebruik had.

Abraham van Dijck zette de zaken voort. Marshall kwam bij hem en deed bestellingen. Hij prees de kwaliteit van de geleverde waar, maar vond de prijs heel hoog. Op 23-2-1672 werd Abraham in de Westerkerk begraven. Daarna had Marshall grote moeite het bestelde geleverd te krijgen. Daar er geen testament was, kwamen de familieleden van beide zijden naar Amsterdam. Op 11-3-1672 verklaarden ze voor not. Brouwer, dat ze zonder prejuditie de erfenis aanvaardden; tevens gaven ze opdracht de begonnen werken en die geleverd moesten worden af te maken. Door het gerecht werden Hillebrant van Sobbe en Adriaan van Coppenol aangewezen tot reddering van de boedel. Op 6-2-1673 brachten ze het huis aan de

[p. 289]

noordzijde van de Elandstraat, gelegen tussen de twee dwarsstraten in veiling. Het bracht f 3200. – bij opbod en f 15. – bij afslag op. Bepaald was, dat ‘de plancken, bancken en backen op de winckelsolder en kamertjes sullen affgenomen werden als mede een kaggel op een winckelkamertie’. Op 10-4-1673 volgde de verkoping van de lettergieterij c.a. Voor de erfgenamen kwam er niets van het huis. In december 1673 ging er f 1144. – naar Ds. van Loon en f 1500. – met de nooit betaalde rente naar Ds. Le Maire. Op 23-1-1680 ging er in gevolge van een vonnis ter vierschaar van 25-8-1679 nog f 601.5. – naar de koopman Roelof de Swaen. Pas op 13-3-1694 werd de zaak gelikwideerd.

op 17-6 en 15-7-1683 wordt in de Haarlemsche Courant geadverteerd, dat de lettergieterij van Van Dijck met mede de andere matrijzen, verzameld in het leven van gemelde Elsevier, die verkocht zijn door de Erven Elsevier, weer opgericht is te Amsterdam. Men kan zich adresseren aan Jan Bus ten huize van Joseph Athias. Athias woonde toen in de Zwanenburgerstraat 43 of de Utrechtsestraat.
 
  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 05-07-1727
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Huisnaam: De Drie Baarsjes uithangend Omschrijving: De Drie Baarsjes uithangend, huis, tuin en erf, bij de Hazenstraat Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5061/2176
 
  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 05-07-1727
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Huisnaam: De Drie Baarsjes uithangend Omschrijving: De Drie Baarsjes uithangend, huis, achterhuis, tuin en erven, bij de Hazenstraat door een overtimmerde gang in te gaan belend de Danswijkergang (Dantziekergang) aan de OZ en de huizen in de Hazenstraat aan de WZ met overtimmerde uitgang Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/101
 
  • (Akte)datum: 24-11-1718
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
  • (Akte)datum: 10-04-1755
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: 2 huizen en erven, het tweede en derde huis beoosten de Hazenstraat naast en beoosten de gang van de herberg De Drie Baarsjes Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5061/2178

Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/92

  • (Akte)datum: 14-09-1786
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf, tussen Hazenstraat en Konijnenstraat het tweede huis van de gang van herberg de Oude Drie Baarsjes Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/160

de Salamander

 
De erven van Christoffel van Dijck verkopen een pand dat de Salamander heet aan Adriaen van Coppenol, zijdehandelaar woonachtig in de Warmoesstraat. 
 
  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 23-10-1674
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Huisnaam: De Salamander uithangend Omschrijving: De Salamander uithangend, huis en erf Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5067/21
 
 
  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 24-10-1674
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie
Bijzonderheden:
Huisnaam: De Salamander uithangend Omschrijving: De Salamander uithangend, huis en erf Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5066/32
 
  • (Akte)datum: 08-05-1731
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Huisnaam: De Salamander Omschrijving: De Salamander, 2 huizen en erven, tussen Konijnenstraat en Hazenstraat Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/105

  • 26-11-1789
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Huisnaam: De Salamander boven de poort Omschrijving: De Salamander boven de poort, huis, 2 achterhuizen, loodsen en erven zijnde een smidswinkel, over de gang Locatie in bron: Elandsstraat (ZZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/163

  • (Akte)datum: 11-03-1756
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: 2 huizen, tuin en erf, bij de Elandsstraat NZ tussen Hazenstraat en Konijnenstraat in het midden van de gang Locatie in bron: Salamandergang Locatie: Salamandergang https://archief.amsterdam/archief/5061/2178

  • Verkoper 

    Renard was een huisschilder uit Leiden. Hij bewoonde het pand toen hij in 1708  in trouwde samen met Anna Huybers. In 1737 bij de ondertrouw van zijn zoon woonde de familie er nog steeds. In 1758 stierf zijn vrouw. Zij is begraven vanuit de Elandstraat. 
     
    • (Akte)datum: 11-03-1756
    • Plaats: Amsterdam
    • Soort akte: Registratie
  • Bijzonderheden:
    Omschrijving: 2 huizen, tuin en erf, bij de Elandsstraat NZ tussen Hazenstraat en Konijnenstraat in het midden van de gang Locatie in bron: Salamandergang Locatie: Salamandergang https://archief.amsterdam/archief/5061/2178

  • (Akte)datum: 20-06-1797
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Huisnaam: De Salamander boven de poort Omschrijving: De Salamander boven de poort, huis, achterhuis, loods en erf zijnde een smidswinkel, over een gang Locatie in bron: Elandsstraat (ZZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5061/2180

  •  
Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf met een tuin, een uitgang in de Hazenstraat Locatie in bron: Elandsstraat (NZ) Locatie: Elandsstraat https://archief.amsterdam/archief/5062/4
 
  • Bron: Kwijtscheldingen
  • Soort registratie: Registratie
  • (Akte)datum: 28-04-1705
  • Plaats: Amsterdam
  • Soort akte: Registratie

Bijzonderheden:
Omschrijving: Huis en erf zijnde 4 woninkjes 2 onder een dak, bij de Elandsstraat NZ tussen eerste en tweede dwarsstraat Locatie in bron: Danswijkergang Locatie: Danswijkergang https://archief.amsterdam/archief/5062/79

Aan de andere kant lag de Smidsgang?

 

Before buying a house the seller and the buyer went to the notary to settle the agreement. This can have happened in 1663. Also Van Eeghen mentioned this year op page 288. She does give a date and the name of the notary, suggested that he lived already, but he was not the owner yet. She also mentions that the actual purchase of his house called “the three Perches” was on 10 January 1664 for which they had to go to the town hall and see a municipal officer. When the heirs sold it on 20 October 1674 it was called “the Salamander”, so Van Dijck probably renamed it. In the 18th and 19th century there was an alley next to the house, called Danswijkergang. (There is an alley called Salamandersteeg in Amsterdam but it was not on Elandsstraat but on [[Kloveniersburgwal]]. Actually there were three alleys leading to the plot, but they all disappeared, like many other alleys in the Jordaan.) 

The history of the house and backhouse is interesting. It was bought by an ironsmith, who went broke. In the 18th century it was an inn, called again the three Perches. According to the Historische Gids van Amsterdam (1974) by H.F. Wijnman, p. 474 it became a theater <!–”Leerzaam Vermaak”–> for amateurs and a circus from 1825. This map from 1850 makes more or less clear that the “schouwburg” had to be entered through a portal.[https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/e58f2cd7219768f1a2c103ddb23b0feb/media/7926a562b6a02dce14a4a21c2f6a0d7f?mode=detail&view=horizontal&q=buurt%20FF&rows=1&page=7 Schouwburg Buurt FF] The location of the house and back house (437,438 and 439) and several alleys can be seen on this map from around 1865 before they were demolished.[https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/8da2aa1e8844238bb54abc0d55f48c98/media/f0c107dddf98a3495bb6961685587b18?mode=detail&view=horizontal&q=buurt%20FF&rows=1&page=2 Buurt FF] The next map shows the present numbering.[https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/1466d1b9479d293197424f63e00c490a/media/f5fa486dc4044b029c60ba0601ec70e1?mode=detail&view=horizontal&q=buurt%20FF&rows=1&page=1 Buurt FF] They were bought (in 1853?) by T.M. Looman, a minister belonging to the [[Réveil]]. The present front dates from 1864. It housed deaf people and had a Kindergarten but for years it is owned by the Vereniging tot verbreiding van de Waarheid.[https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=1212&miaet=1&micode=ARZ167&minr=916336&miview=inv2&milang=nl#inv3t2] It was a shelter for young christian Armenian and Kurd homeless.[https://elandsstraat.amsterdam] 

  •  

Loading