Zo begin ik meestal: Amsterdam Monumentenstad. Digitaal Grachtenboek – Database van de grachtengordel
In 1662 is men begonnen met het aanleggen van nieuwe schutsluizen in Amstel. Omtrent 1670 met de constructie van de Weesperpoort (Weesperplein). Rond 1672/1673 is men begonnen met het aanleggen van barakken ten westen van de poort en het ophogen van de kades aan de Amstel.
De werkzaamheden zijn jaren uitgesteld vanwege een dip in de economie en in de huizenmarkt. Op de hoek kwam een glasblazerij, gesticht door Pieter Cromhout, een teerkoper in de Nieuwe Teertuinen.
De verkoop van de percelen kwam vrijwel stil te liggen in het Rampjaar, toen het land rondom de stad werd geïnundeerd en scholen en winkels werden gesloten. Abcoude werd in brand gestoken. Het duurde een tiental jaar voordat de investeringen weer op gang kwamen. In 1685 leidde de herroeping van het Edict van Nantes tot een stroom van vluchtelingen naar de stad. De bouwactiviteit nam aanzienlijk toe.
Het pand ligt tegenover Amstel 256, de voormalige herberg Plaats Royaal, die sinds de Magere Brug in 1691 was gebouwd, zeer gunstig lag.
Aankoop erf 37 zou volgens een kwijtschelding (uit 1757) op 10/6/1698 zijn geweest (?) maar ik heb geen koopakte gevonden. Een verklaring is dat de erfgenamen niet meer wisten wanneer en hoe het erf in hun bezit was gekomen. Deze door hen vermelde datum is onwaarschijnlijk, want de uitgifte van de kavels in park C viel op 19/20 januari 1699.
Kaart voor de gronduitgifte van de kavels tussen de Keizersgracht, Weesperstraat, Kerkstraat en Amstel met privilege verkocht door Jan van Petersom.
https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/8a5db87d-ff3d-b919-2ead-12a07e9ef748
De verkoop lijkt niet vlot te zijn verlopen.
Op 26 februari 1700 sloten de eigenaren van de erven een contract over de condities. Dat staat vermeld in de twee kwijtscheldingen van 1714. Dat contract lijkt niet meer te bestaan.
Er is nog wel een contract over de zuidzijde van de Nieuwe Kerkstraat. Daar waren de burgemeesters bij betrokken in 1735. Het was niet langer toegestaan bedrijven langs de Amstel te vestigen.
Er mochten geen pakhuizen aan de Amstel gevestigd mochten worden, wel pakkelders en -zolders. Mogelijk maakten ze ook afspraken over de bouwhoogte zodat de gevelwand gelijkmatig zou zijn.
Vanaf februari 1700 verkochten de burgemeesters diverse erven aan de zuidzijde van de Nieuwe Keizersgracht. Erf nr. 37 is verkocht aan Jan Aartsz. van den Berg voor 1813 gulden op 28 maart 1703. Kavel nr 37 is twintig voet breed en 152 voet lang. (5,66 x 43,03).
&fq%5B%5D=search_s_sk_documenttype:%22kaart%22
Hij kocht ook erf 32, 33 en 36.
Volgens het Register van de taxatie van nieuwe gebouwers van de nieuwe gebouwen” waren de panden op dit stukje Amstel rond 1708 en 1711 “volbouwd”. De bouwactiviteit nam vervolgens toe. In een onbekend jaar heeft Jan Aartsz. van den Berg het erf verkocht, mogelijk voor 1710. De nieuwe eigenaars zijn de erfgenamen van Jeronimus Velters (1645-1707), want die was zelf al overleden. Zijn zoon Abraham was in 1710 een van de “taxateurs”.
5045-171 Register van de taxatie van nieuwe gebouwen. 1687-1725. 1 deel.
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5045/22/start/20/limit/10/highlight/9
Hieronymus Velters drossaard van Muiden en baljuw van Gooiland, speelt een zekere rol in de Nieuwe, Amstel, Weesper of Joden Kerkstraat. Hij woonde Keizersgracht 577 en was bewindhebber bij de VOC. Over hem is veel te vinden op het internet, zijn aktiviteiten op de beurs in 1688, de landhuizen aan de Vecht, Lodewijk Petram heeft een proefschrift geschreven over de gang van zaken aan de beurs waarin Velters vaak ter sprake komt. Hij behoorde tot de dertig rijkste mensen in de Gouden Eeuw, volgens Kees Zandvliet. De erfgenamen waren zijn broers en zusters of hun kinderen. In dit geval Anna Velters, getrouwd met Jacob van Harencarspel.
Zijn vader was Abraham Velters (afkomstig uit Calais) en Helena de Haze waren de grootouders van zowel Francois van Harencarspel en Anna Apolonia Loten. Schatrijke families. Zij was geboren in Amsterdam maar haar ouders kwamen uit Antwerpen.
https://www.genealogieonline.nl/stamboom-boris-schubert-moonlight/R12260.php
Het lijkt erop dat de panden op dit stukje rond 1708 en 1711 waren volbouwd. De eigenaar zou Jeronimus Velters kunnen zijn geweest. Hij was eigenaar van de erven 7, 8, aan de Nieuwe Keizersgracht en daar achter gelegen 62-63 in de Nieuwe Kerkstraat. Hij was eigenaar van de erven 39-42 aan de Amstel, mogelijk was zijn zwager eigenaar van de naastgelegen erven, die ik nog niet heb gevonden.
Zijn broer Alexander was vier keer burgmeester, te beginnen in 1707, 1710, 1713, 1716.
Zijn zoon Abraham was in 1710 een van de taxateurs van de nieuwe gebouwen.
5045-171 Register van de taxatie van nieuwe gebouwen. 1687-1725. 1deel.
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5045/22/start/20/limit/10/highlight/9
Hieronymus Velters (1645-1707) drossaard van Muiden en baljuw van Gooiland, speelt een zekere rol in de Nieuwe, Amstel, Weesper of Joden Kerkstraat. Hij woonde Keizersgracht 577 en was bewindhebber bij de VOC. Over hem is veel te vinden op het internet, zijn aktiviteiten op de beurs in 1688, de landhuizen aan de Vecht. Zijn vader was
Abraham Velters (afkomstig uit Calais). Hij trouwde Helena de Haze. Zij hadden tien kinderen en waren de grootouders van zowel Francois van Harencarspel en Anna Apolonia Loten.
https://www.genealogieonline.nl/stamboom-boris-schubert-moonlight/R12260.php
Francois van Harencarspel
Francois van Harencarspel (1685-1756), heer van Beverwijk was eigenaar via zijn moeder Renetta Clara Velters en haar broer Jeronimus (?) of via zijn vrouw Anna Apolonia Loten (1694-1755), zijn nicht met wie in 1712 was getrouwd. Zij erfde het halve pand van haar vader Abraham Loten (1646-1727), een advocaat, in 1711 schepen, in 1691 getrouwd met Anna Velters (1653-1715). Kreeg haar zuster Helena Constantja de andere helft? Zijn vader Jacob van Harencarspel was baljuw en dijkgraaf van Amstelland.
https://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=292&v
Het echtpaar woonde in het Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29 en had vijf kinderen. De panden aan de Amstel waren bestemd voor de verhuur. Voor erf 46, stal en koetshuis, betaalde hij 1500 gulden in 1722.
Er is minstens nog een pand op zijn naam op dit stukje Amstel. Dat was “volbouwd” in 1723.
In 1730 kregen de erfgenamen Van Harencarspels ruzie over de boedelscheiding en aandelen in de South Sea Company (plantages of slavenhandel), waarbij ook Francois betrokken was.
Redres 1731 Harencarspel. Er zijn drie behangen kamers waarvoor hij aftrek krijgt.
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5045/41.15/start/40/limit/10/highlight/7
1734 Harencarspel
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5044/37.2/start/100/limit/10/highlight/10
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB18B:053876000:pdf
Apolonia werd begraven in de kerk van Beverwijk. Francois van Harencarspel stierf dementerend volgens Jacob Bicker Raye, ligt eveneens begraven in Beverwijk.
Kohier 1742 Personeel Quotisatie: Op pagina 91 kan je lezen dat het pand met nummer 4682 werd bewoond door Joan Anthonie Grunelius, een koopman afkomstig uit Frankfurt. Hij was getrouwd in 1735 met Maria Kolder. Zij hadden acht kinderen. Zij stierf in 1779 en is begraven in de Oude Lutherse kerk; hij in 1782 en werd herbegraven in Muiderberg.
Gezicht op het in 1681 in gebruik genomen Diaconie Oude Vrouwen- en Mannenhuis aan de Binnen-Amstel te Amsterdam.
Hendrik en Hans Jacob Husley
In 1757 wordt het pand voor 29.100 gulden verkocht door de erven Harencarspel aan
de broers Hendrik (1706-1788) en Hans Jacob Husley (1702-1776). De stal en het koetshuis worden afzonderlijk verkocht, en een andere eigenaar
Twee broers Husley waren aktief als stucadoor, tekenaar, etc. maar hebben er niet gewoond, dat was op de Reguliersgracht niet ver het Thorbeckeplein. Zij hadden een steenhouwerij bij de Hogesluis.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hans_Jacob_Huslij
Daar vind je ook een link naar zijn broer en neef, de erfgenaam en de ontwerper van gebouw Felix Meritus. het stadhuis in Weesp en Groningen. Hij was hun erfgenaam.
1770
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5044/37.47/start/100/limit/10/highlight/8
Jacob Otten Husley (1738-1796)
https://zoeken.nieuweinstituut.nl/nl/personen/detail/b7d72a6d-0c0e-5b3f-9b43-c7f443b24898
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Jacob_Otten_Husly
1802
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5044/37.98/start/110/limit/10/highlight/5
zusters Grunelius
In 1806 wordt het pand nog steeds gehuurd en bewoond door de zusters Grunelius.
https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5045/42.9/start/210/limit/10/highlight/2
Een buurvrouw op Amstel (77) is de spraakmakende Catharina Rebecca Woesthoeven, de ex van Willem Bilderdijk. Over haar is veel bekend; zij kwam uit Damwoude (Fr) en kocht een aantal huizen in de Nieuwe Kerkstraat.
https://stadsherstel.nl/monumenten/nieuwe-kerkstraat-2a/
https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/WoesthovenC
Op Amstel 53, het hoekpand, was vanaf 1794 het Oudevrouwenhuis van de Portugees-Israëlitische Gemeente gevestigd.
Het bevolkingsregister geeft de bewoners, niet de eigenaren, dat gaat via het Kadaster. Niet diepgaand uitgezocht.
1850-1853 Bevolkingsregister Kleinnr 178
1854-1874 Bevolkingsregister
Bevolkingsregister Binnen Amstel 71 1874-1893
De goudsmit Eliazer Goudsmit en een aantal dienstboden.
Voorbeeld van een woningkaart jaren ’20, 30, 40 en 50. Er zijn er meer.
Het pand was een pension: er hebben honderden mensen tijdelijk verbleven.
De eigenaar zou de firma Zeeger Deenik, aannemers, kunnen zijn maar dat kan ik nog niet bevestigen. Hij woonde en werkte op de Reguliersgracht en liet daar een mooi pand bouwen.
https://stadsherstel.nl/monumenten/reguliersgracht-63/
Er zijn bouwtekeningen van Amstel 71 bewaard gebleven.
Het ontwerp voor de Magere brug kwam van stadstimmerman Hans Petersom, naar het zich laat zien familie van de kaartmaker Jan Petersom . De houten Kerkstraatbrug bestond uit dertien doorvaarten, waarvan de buitenste gebruikt werden als opslagplaatsen. Het beweegbare middendeel bestond aanvankelijk uit een enkele ‘brugklap’, die in 1772 werd aangepast tot een dubbele brugklap.
In 1871 is een nieuwe, dubbele houten ophaalbrug gebouwd met negen doorvaarten. Hoewel de huidige Magere Brug grote gelijkenissen vertoont met dit negentiende-eeuwse ontwerp, stamt de hedendaagse brug uit 1931, toen de oeververbinding nogmaals vernieuwd werd.
