Clifford en Muilman, de hoofdrolspelers van een bankencrisis

Willem Clifford (1746-1810 in Parijs) werkte vanaf 20 mei 1767 samen met Rudolph le Chevalier op het gebied van hypotheken.1 Zij waren  directeuren van de negotiatieleningen met E.A. van Berckel, stadspensionaris, Abraham Bredius en Theodoor Boendermaker als commissarissen. Op 1 oktober 1769 gaven hij en Le Chevalier 2.500 blanco obligaties uit, niet op naam maar aan toonder. Blijkbaar is er een kapitaal van 2.505.000 gulden bijelkaar gebracht.2 Muilman hielp Ter Borch in 1771.

Op 31 december 1771/c.q. 10 juni 1772 hield de samenwerking op met Chevalier.3 In juli 1772 daalden de koersen op hun plantageleningen onder de 100%.

From 270 – 275 in May 1769 to 200 – 205 in January 1770, a fall of about 27%. The comparative figures for 1772 are almost identical: a fall of about 27% between June 1772 and January 1773 (source: Neal 1990).

Stein: Het syndicaat van Seppenwolde – Clifford – ter Borch gaat “long” op Oost-Indische aandelen vanaf 1771 of is het een jaar later?

In mei 1772 organiseren de Cliffords, Muilman en Van Seppenwolde met £15.000 een wisselcircuit in de hoop binnen zes maanden winst te kunnen maken op stijgende EIC-aandelen.4 Aankoop in juli tegen 215%, waarschijnlijk georganiseerd door Jan Clifford? Vervaldatum na drie maanden in oktober.5 

De Cliffords hebben in september 1772 opnieuw de gebroeders Muilman benaderd om een half miljoen (£ 47.547 of £23.000 + £23.500 ) te investeren in aandelen van de Engelse Oostindische Compagnie.6 Muilman trok begin oktober 518.000 gulden op Clifford via Herman van Seppenwolde die toen mede aansprakelijk was voor een periode van drie maanden.7 8 9  Clifford accepteerde te betalen; de vervaldatum was 7 of 13 januari 1773. Het voordeel zou liggen in de provisie die zij onderling berekenden.10 Clifford handelde in strijd met het wisselrecht?

Op den 6, 9 en 16 October 1772 respective voor zyne reekening op Clifford en Zoonen getrokken Te zaamen bedraagende £47.547  En welke Wisselbrieven door dezelve Clifford en Zoonen ook wel voor reekening van hem Gedaagden en Excipient waren geaccepteerd Dog op de respective vervaldagen waaren onbetaald gebleeven.11

Begin november: Clifford & Chevalier hebben een onderhandse schikking geregeld met Clifford en Zoonen voor een bedrag van 70.000 gulden.12

Op 9 november lening f 234.469 en f 48.000 contant door W. Clifford; pas op 22 december ingeboekt door Clifford en Zoonen op dezelfde dag als het staken van de betalingen. 13 Willem Clifford leende geld van zijn moeder.14 Betalingen van haar aan Willem en Anna Maria Clifford,  op 20 november en 16 december.15 

Op 27 november gaat Van Seppenwolde accoord na bijna te zijn gedwongen door Muilman om mee te doen? 16 Hij zou winst kunnen maken als de EIC-aandelen zouden stijgen, maar het verlies compenseren als de koersen zouden dalen? Eind december waren de koersen EIC tot 168% gedaald.

Muilman kocht £22.000 EIC-aandelen, waarvan de koersen daalden tot 166% in februari 1773 en 151% in oktober 1773.17 

Dit is een lijst met honderd kooplieden die op 11 januari 1773 financiele ondersteuning vroegen bij de burgemeesters. Hendric Bicker en J. Karsseboom namen blijkbaar het initiatief. 

Notulen van de vergaderingen van het ‘Fonds tot maintien van het publiek crediet’ (1773 januari-oktober) alsmede de notulen van de vergaderingen van de Stads Beleening Cas (1781 januari-1781 april), 1773 – 1781

De Burgemeesters werden verzocht om gedurende een half jaar onder ‘borgtogt’ van kooplieden geld te verstrekken aan particulieren. Dit geld zou dan belegt worden in goederen en effecten; uitgezonderd huizen, pakhuizen of andere immobiele goederen die belast waren met de 40ste en 80ste penning, waren die aan bederf onderhevig waren en buitenlandse effecten. Het werd een groot succes, de beurs kwam tot rust zodat er geen ‘ophouding van betaling’ meer was. Met dit succes was het bestaan van het Fonds ook niet langer nodig. Een volledige lijst met namen vindt je op pagina 8. 

https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5043/1.1/start/0/limit/10/highlight/1

Bovenaan de lijst staan Pels & Soonen (tot mijn verbazing) voor 100.000 gulden. Maakten zij misbruik van de situatie? Het gaat om een fonds van 3,5 miljoen gulden ; in september toen de rust was weergekeerd was er nog wat geld over dat aan de armen is uitgedeeld. 

De inleiding begint met een grove fout en een verkeerde uitleg: Een aantal kooplieden kwam op 6 januari van dat jaar bij elkaar om middelen te vinden voor het herstel van de geldomloop in de stad. Een aantal handelshuizen in de stad zag zich vanwege de slechte geldcirculatie genoodzaakt om te stoppen met betalingen, dit was onder andere het gevolg van de Zevenjarige Oorlog (1756-1773 (sic)). Deze oorlog duurde tot 1763. De slechte geldcirculatie was het gevolg van speculatie in EIC-aandelen en negotiaties?

De Clifforden sustineeren niet tegen Seppenwolde , dat hy de wissels niet aan Muilman , maar aan hun betalen moet, 18 Om dat ‘ er tusschen Clifford en Muilman quasi zou zyn gekonkeld,19

Dog in plaats van surplusen , dat is de mindere waarde van actien , zyn alhier niet aan de origineele Impetranten maar aan Clifford en Zoonen ter hand gesteld 28 Recepissen groot ieder f 1500-0-0 op de Deensche Eilanden by Abraham ter Borg en Zoon, te zaamen uitmakende eene somma van ƒ 42000-0-0 guldens , uitwyzens der Gedaagdens product K. 2 loco,20

De wissels vervielen in January 1773 , de eerste kennisgeving is op den 2 April 1773 geschied, dus heeft men tien weeken stil gezeeten , in plaatze van het parate wisselregt te oeffenen , ‘ t welk gemakkelyk konde geschied zyn , om dat er ten tyde van ‘ t vervallen der wissels nog geene sequestratie nopens den boedel van Clifford en Zoonen was verleend.21

P.S. Henry Muilman in Londen werd op 4 mei 1772 begraven. Hij heeft waarschijnlijk met de verwikkelingen niet veel te maken.

P. en R. Muilman hadden de wissels getrokken als mandatarissen van Seppenwolde,22

Clifford is uitdrukkelijk niet gefailleerd ten tijde van het protest van de wissels,23 zou enkel uitstel van betaling hebben gevraagd? Op 31 maart 1773 ging Clifford accoord met de crediteuren.24 Op 2 april  stelt Muilman Van Seppenwolde op de hoogte van het feit dat hij de Cliffords uitstel van betaling heeft verleend.

Na het “faillissement” van Clifford had Muilman de keuze. Hij procedeerde tegen Herman van Seppenwolde en niet tegen Cliffords, die had hij drie maanden uitstel verleend van januari tot april.25 26 Op 23 april hebben Muilman & Zoonen Van Seppenwolde aangeklaagd.27 Muilman was de persoon die terecht om betaling vroeg. Van Seppenwolde betaalde en liquideerde vervolgens? Clifford handelde in strijd met het wisselrecht volgens de Memorie.

De Cliffords hebben geen actie ondernomen tegen Van Seppenwolde. Ze gingen niet in hoger beroep? De oorzaak zou hebben gelegen aan verzuim en wanbegrip.28 Van Seppenwolde was niet verantwoordelijk voor de kwestieuze wisselbrieven.29

De firma Pels

De broers Hendric (1722-1783) en Jan Bernd Bicker (II) (1733-1774) kregen in 1750 de leiding over de firma Pels30  die ten tijde van de Zevenjarige Oorlog overal in Europa leningen uitzette. Op 22 april 1767 nam Henric zijn zoon Jan Bernd Bicker (III) op in het bedrijf.31 In november gaf Pels & Zonen de voorkeur aan een Deense lening (in de persoon van Heinrich Carl von Schimmelmann).32 In 1768 protesteerde Pels, tegen het monopolie van de Zeeuwse WIC, dat geen concurrentie duldde op Demerary en Essequebo en bang was dat ook de slavenhandel teloor zou gaan.33 Op 5 december 1770 gingen de drie bankiers een nieuw contract aan op naam van Andries Pels & Zonen dat van 1 mei 1770 tot 30 april 1774 zou duren. Op 12 juli 1771 is dat compagnieschap hernieuwd dat tot 30 april 1773 is verkort.34 Op 1 augustus 1772 verleende de bank 1,7 miljoen aan Hamburg.35 Tijdens de crisis in januari deed Pels & Zonen een beroep op het fonds en verzocht om 100.000 gulden schadevergoeding.  Eind april is de firma Pels geliquideerd, en dat is niet een gevolg van speculatie in EIC-aandelen  zijn geweest, zoals Gedenkzuil der noodlottige koopjaaren, p. 88-.  meende. Volgens het Not. Archief hielden ze daar in 1769 mee op.

Wat hebben Berre en Kosmetatos gevonden over Bicker/c.q. Pels en de EIC op p. 41? Less presence in the bills market, p. 15, 16. 

Gezondheidsproblemen bij Jan B. Bicker (II) lijken een meer voor de hand te liggen verklaring. Op 5 mei 1773 gingen de drie heren een nieuw (voorlopig) contract aan voor de periode van een jaar. Dat Jan B. Bicker (II) eind maart 1774 begraven werd lijkt beslissend te zijn geweest om niet verder door te gaan.

Jan Bernd Bicker (III) gaf de voorkeur aan politiek. In 1774 werd hij bewindhebber van de Amsterdamse Kamer van de West-Indische Compagnie.

Muilman

Dionis Muilman (1702-september 1772) had vier broers: Henry (1698-4 mei 1772), Peter (1706-1790), Nicolaas (1709-1790) en Daniel Roelof Muilman (1717-1801). Hij stierf in zijn buitenhuis Veelsigt aan de Spaarne ten noorden van Haarlem. Zijn broer Peter en neef Richard hebben alle effecten en obligaties in Engeland afgehandeld; Nicolaas en Daniel Roelof de aandelen in de VOC en de WIC. 

Peter Muilman trouwde in Londen met Mary Trench in 1734, de dochter van een directeur van de Bank of England. Hij was vanaf 1757 in compagnie met zijn zoon Richard Muilman (1735–1797). Richard komt voor in het NA als Trench Chiswell of Muilman Trench Chiswell, nadat hij een gigantisch fortuin van een oom Richard Chiswell had geerfd en toestemming kreeg diens naam te voeren. 

Uit de boeken van de Wisselbank blijken de volgende omzetcijfers van de firma Muilman.36 

1715 – f  7.033.900
1736 – f  3.762.500
1746 – f  8.149.900
1755 – f  4.902.900
1765 – f 10.936.600
1775 – f 18.331.600
1785 – f 19.760.000
1794 – f 12.753.900

De betrokkenheid van Muilman wordt niet in de Koopman of de Gedenkzuil vermeld. Dat moest verborgen blijven? Helaas staan 1772 en 1773 niet vermeld; dat was interessant geweest. 

N.B. Jan Clifford en Dionis Muilman, eveneens een hoofdrolspeler, werden resp. op 26 en 30 september 1772 begraven. Is dat toevallig?

Hope

The Hope Company cooperated with Alexander Fordyce and Gurnell, Hoare, & Harman in 1770.[14][15][16] In 1771 George Colebrooke and James Cockburn, directors of the EIC, recruited Paul Wentworth (spy) to borrow £66,000 from Hope & Co. They suffered from the crisis of 1772 and the fall of the EIC-stocks. The turnover with the Amsterdam Exchange Bank plummeted from more than 50 million guilders in 1772 to 30 million in 1773.[17] In 1774 Fordyce was forced to sell his estate to Sir Joshua Vanneck, 1st Baronet; the plaintiffs were Hope & Co and Harman and Co.[18][19][20] George Colebrooke went bankrupt.

Het aantal wisselprotesten verdubbelde van 9953 tot 19784 in de jaren 1772 en 1773. Daar had vooral Hope & Co te maken, al vanaf 1750 de grootste bank in Amsterdam als het aantal wisselprotesten op hun naam een goede indicatie zijn voor het aantal verstrekte wisselbrieven.

Memorie, in de zake van Nicolaas Muilman, Daniel Roelof Muilman, en Hendrik Muilman, kooplieden te Amsterdam … op ende jeegens Hermanus van Seppenwolde.

347 Staat en inventaris van de boedel van Johannes van Seppenwolde te Voorburg, door hem ten behoeve van zijn crediteuren gecedeerd N.B. Blijkens aantekening op de achterzijde was dit stuk bestemd voor Gerrit en Josua van Neck., 1787

Seppenwolde en Ter Borch

Tussen 11 en 20 december betalingen door Clifford en Zoonen aan Ter Borch van 375.435 gulden om Ter Borch staande te houden 37 die om f 400.000 had gevraagd? Of om EIC-aandelen te kopen? Op 27 december 1772, vlak na Kerst, staakte deze firma de betalingen.

Na het staken van betalingen door Clifford kreeg Van Seppenwolde de wisselbrieven terug en moet opnieuw geld zoeken; eerst in Rotterdam dat weigerde zijn wisselbrieven te verlengen. De gebroeders Vanneck verkochten zijn aandelen BoE met verlies.17

Op 2 april 1773 stelt Muilman Van Seppenwolde op de hoogte van het feit dat hij de Cliffords uitstel van betaling heeft verleend.

In april 1773 tot 80% en in september 1773 waren de aandelen een derde minder waard (65%), maar dat was ook het geval bij het fonds van Abraham ter Borch op de Deens-Amerikaanse eilanden.39 40 

Tabel: Wisselprotesten tussen 1750-1776 (zelfgemaakt)

jaartotaalDeutzCliffordHopePelsGrillTerborchPollSmethMuilmanNeufvilleMarcelisWarinSantheuvel13 banken 
                 
1750521195823043  921341272344,49%
175141946666666666664761,81%
1752347062596624  1921441072406,92%
1753412312761601142  26133211113859,34%
1754394423812325143 191021236112867,25%
17554724907413630351 186524741250510,69%
17564844261301643031123401532279870714,60%
175771579585140325144132171242122157321,98%
1758889744313136819481304225432691536154217,33%
17597588741312512444479441616520726120915,93%
17607497825272442222415856385161462133117,75%
17616271 3026036118203012136028942890014,35%
17626899 1613025100162321263312174677111,18%
176319.744 10856311874826371601516573164385301215,26%
17644966 15108241021102028 1905204519,08%
17657677 25188154017243234 1139125096,63%
17668937 19145355642431921 21912146256,99%
17676600 2619312025361930 176363915,92%
17685882 2610619163068837 78823986,77%
176911.143 942302959014785628 156311128911,57%
17708281 120282152452421228 41136207,49%
17719715 110246931341081227 461256496,68%
17729953 1473082454301012034 333264111711,22%
177310.784 2754038113442272049 2044168151514,05%
17747643 17418631443198 2580323110914,51%
17757357 1239414026828 157629092612,59%
17766546 8326030163410 8051676499,91%
 200.0471890161061876452453595943803673859447140814702300711,50%

 

The shadow banking crisis of 1772 by Robin Wigglesworth APRIL 17 2023

The First Global Credit Crisis

Financial Fragility without Banks

  1. Le Chevalier (1733-1793) stamde uit Neufchâtel, en was al in november 1758 in een zakelijke relatie met Clifford & Co betrokken.[99. https://archief.amsterdam/archief/5075/11378A ↩
  2. J.P. van de Voort (1973) DE WESTINDISCHE PLANTAGES van 1720 tot 1795, p. 282 ↩
  3. https://archief.amsterdam/archief/5075/14487 ↩
  4. Deductie, p. 26-27, 29 ↩
  5. Koudijs ↩
  6. Nadere memorie aan den Hove van Holland overgegeven, p. 20, 48 ↩
  7. Deductie, gedaan maken, en den Hogen Raade in Holland, p. 2, 33 ↩
  8. Nadere memorie aan den Hove van Holland overgegeven, p. 72 ↩
  9. Solutien, p. 59 ↩
  10. Nadere Memorie ↩
  11. Deductie, gedaan maken, en den Hogen Raade in Holland, p. 2 ↩
  12. Solutien, p. 12, 30 ↩
  13. Solutien, p. 6 ↩
  14. Solutien p. 36 ↩
  15. Solutien, p. 9, 19 ↩
  16. Memorie, p. 12 ↩
  17. Koudijs, p. 22 ↩
  18. Memorie, p. 10 ↩
  19. Memorie p. 14 ↩
  20. Memorie, p. 29 ↩
  21. NICOLAAS MUILMAN , DANIEL ROELOF MUILMAN , en HENDRIK MUILMAN , Kooplieden te Amsterdam , als volgens Procuratie op den 22 April 1773 ten overstaan van den Notaris Pieter Hogenberg en getuygen te London gepasseert Gemagtigdens van PEETER en RICHARD MUILMAN Kooplieden aldaar , Impetranten van Mandament van Revisie , en Geëxcipeerdens ter eenre, HERMANUS VAN SEPPENWOLDE mede Koopman te Amsterdam, Gedaagde en Excipient in het voorsz. Cas ter andere zyde, p. 32 ↩
  22. Memorie, in de zake van Nicolaas Muilman, Daniel Roelof Muilman, p. 32 ↩
  23. Nadere Memorie 25 maart 1777, p. 18 ↩
  24. Gedenkzuil, p. 89 ↩
  25. Deductie, gedaan maken, en den Hogen Raade in Holland , p. 30, 77, 89 ↩
  26. Memorie, p. 18 ↩
  27. Memorie, p. 1-17 ↩
  28. Deductie, gedaan maken, en den Hogen Raade in Holland, p. 106 ↩
  29. Nadere Memorie, p. ? ↩
  30. ‘s Lands verydelde hoope ter geheugenisse der ingezetenen vertoont in een … door Johannes Haverkamp ↩
  31. Archief van de Familie Bicker en Aanverwante Families ↩
  32. J.G. van Dillen, p. 607 ↩
  33. 6 Mey 1768. (Requeste van een groot aantal kooplieden te Amsterdam ↩
  34. SAA Bicker 195, inventarisnummer 798 ↩
  35. J.E. Elias (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063 ↩
  36. De Vroedschap van Amsterdam, p. 869 ↩
  37. Solutien, p. 37 ↩
  38. Koudijs, p. 22 ↩
  39. De Maandelykse Nederlandische Mercurius, Bände 32-35 ↩
  40. J.P. van de Voort (1973) DE WESTINDISCHE PLANTAGES van 1720 tot 1795, p. 129 ↩

Loading

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *